Op 2 januari 2023 begint het groot onderhoud aan de Zwanenburgbaan en dat duurt tot half april. Hierdoor is deze baan ruim drie maanden niet beschikbaar voor vliegverkeer. Vliegtuigen zullen dus tot en met april 2023 starten en landen op de andere banen. ‘Tijdens piekmomenten kan de Buitenveldertbaan meer in gebruik zijn,’ zegt Schiphol. ‘Ook kan mogelijk de Schiphol-Oostbaan worden ingezet als tweede landingsbaan, wanneer de omstandigheden daar om vragen.’
Buitenveldert, Zuidoost en Centrum/Zuid zien de bui alweer hangen: net als afgelopen jaren komen er weer onafzienbare stromen vliegtuigen landen over de stad. Bij de Buitenveldertbaan is er dichte bebouwing op korte afstand van de baan. Een vlucht op de Buitenveldertbaan geeft dan ook aanzienlijk meer hinder dan vluchten op andere banen (met uitzondering van de Oostbaan die daarom nog lager in de preferenties staat). Daarom is indertijd in het Aldersakkoord uitgegaan van zogenaamd preferentieel baangebruik, waarbij genoemde banen onderaan de lijst staan.
Beloftes worden nooit nagekomen
Maar de praktijk is anders. Een kort overzicht van de historie is nuttig voor een goed begrip.
- Na de sterke groei van Schiphol in de jaren 90 werd het compleet onleefbaar bij de Buitenveldertbaan (en Zwanenburgbaan).
- Daarom is besloten tot de aanleg van de Polderbaan.
- Hoewel de situatie enigszins verbeterde, bleef de situatie heel slecht.
- De Buitenveldertbaan zou 4% van het aantal vluchten afhandelen, in de praktijk was dat gigantisch veel meer.
- Het preferentieel baangebruik zou verbetering brengen, want ondanks een groei naar 510 duizend vluchten – dat stond oorspronkelijk in het Aldersakkoord – zou de inzet van de Buitenveldertbaan afnemen. De Buitenveldertbaan heette een meteobaan te zijn die wordt ingezet bij harde wind uit het (zuid)westen of bij straffe oostenwind.
- De geschetste verbetering was overigens betrekkelijk, want met 6% in plaats van 4% van het aantal vluchten is dat nog steeds de helft meer dan eerder was beloofd.
- Verder klinkt 6% als weinig, maar samen met de Aalsmeerbaan kent het gebied onder de Buitenveldertbaan het meeste aantal gehinderden van de Schipholregio vanwege het grote aantallen woningen dat wordt overvlogen. En 6% van 500 duizend is 30 duizend.
- De gemeente Amsterdam heeft in 2008 gepubliceerd dat de Buitenveldertbaan minder vaak gebruikt ging worden.
- Op basis van dit persbericht hebben heel wat mensen besloten te blijven wonen of zich zelfs te vestigen in het gebied onder de Buitenveldertbaan; een woning vinden is tenslotte al lastig genoeg.
De beloofde verbetering na het Aldersakkoord is echter van begin af aan niet waargemaakt. Na het eerste jaar werd er door de autoriteiten terecht op gewezen dat je niet af kunt gaan op een enkel jaar. Maar de jaren daarna lag het aantal vluchten ook structureel 30-40% boven de beloofde aantallen. Als je kijkt naar de jaren 2017 t/m 2019 kom je uit op 8% van het totaal aantal vluchten: jaarlijks tienduizend keer extra herrie boven je hoofd. De bewoners zijn gewoon voor de gek gehouden en worden gek gemaakt door Schiphol.
En toen hadden we nog niet eens het extreem lange onderhoud van de laatste jaren. De vraag is vervolgens of dit en extra gebruik van de Buitenveldertbaan onvermijdelijk is. Dit laatste is niet het geval. Uit onderzoek is gebleken dat bij onderhoud aan de Buitenveldertbaan slechts een deel uitwijkt naar de Oostbaan en dat veel vaker de meer preferente banen worden ingezet.
Extreme overlast onnodig en onaanvaardbaar
Er dus vaak geen noodzaak om gezien de weersomstandigheden de Buitenveldertbaan in te zetten, maar het betreft een operationele voorkeur van de Luchtverkeersleiding. Verder is er door de huidige ontheffingssystematiek geen prikkel om het onderhoud anders te organiseren met minder overlast.
Door het extreem lange onderhoud aan de Aalsmeerbaan en Zwanenburgbaan kent de Buitenveldertbaan weer twee jaar met zware overlast (ondanks het relatief lage aantal totale vluchten). In Buitenveldert vliegen de toestellen op 200-300 meter hoogte en dat vele uren per dag gedurende 3-4 maanden.
Wij willen Amsterdam en het ministerie wijzen op de structureel te hoge inzet van de Buitenveldertbaan zodat zij aandringen op regelgeving die dit gebruik structureel beperkt.
Een gemeente mag best lobbyen voor zijn eigen belangen, zeker als een dichtbevolkt gebied ernstig wordt getroffen.
Gezien het kleinere aantal vluchten aan het begin van elk jaar is het heel goed mogelijk om minder vaak een tweede landings- of startbaan in te zetten. Dat gebeurt altijd als bijvoorbeeld weersomstandigheden dit vereisen. Dit betekent meer inzetten van de banen met een hogere voorkeur op de lijst. Deze banen worden nu minder ingezet dan voorzien bij 500 duizend (en zelfs bij 440 duizend) vluchten, dus dat is alleszins redelijk en in lijn met het preferentieel baangebruik dat de minister stelt te willen volgen. Schiphol/LVNL zal niet enthousiast zullen zijn over een dergelijke maatregel – de Buitenveldertbaan is lekker dicht bij de terminal – maar het is onredelijk dat iedere keer de gevolgen van onderhoud zonder enige beperking compleet worden afgewenteld op de bewoners onder de Buitenveldertbaan.